Is een powernap gezond?

We kennen het allemaal: het dipje halverwege de middag. Je voelt je loom, je concentratie zakt weg en het liefst zou je even je ogen sluiten. Een dutje lijkt dan aantrekkelijk, maar is dat wel slim? Of saboteer je dan juist je nachtrust? Net als bij voeding vliegen de adviezen je om de oren. De één zweert bij een siësta, de ander zegt dat je je biologische klok ermee verpest. Wat moet je geloven?

Bij Plants for Health snappen we dat die verwarring vermoeiend is — letterlijk en figuurlijk. Daarom duiken we vandaag in de wetenschap achter het powernappen. Wat zegt het onderzoek? En vooral: wat werkt in de praktijk?

Waarom voel je je eigenlijk zo moe halverwege de dag?
Wist je dat je lunch invloed kan hebben op hoe je je ’s middags voelt? Een maaltijd met witte koolhydraten (zoals wit brood, pasta of witte rijst) en weinig vezels, zorgt voor een snelle stijging van je bloedsuikerspiegel. Daarna volgt vaak een dip, en juist die bloedsuikerdaling kan het vermoeide gevoel versterken.

Wil je die energiedip verminderen? Dan kan het helpen om:

• Volkoren granen te kiezen in plaats van witte granen. Denk aan volkorenbrood, quinoa, volkoren couscous of zoete aardappelen;
• Veel vezels te eten: vul je bord met groente, fruit, peulvruchten, noten, pitten en zaden;
• Een plantaardige eiwitbron toe te voegen aan je maaltijden, zoals bonen, erwten, linzen, tofu, tempeh of ongezoete sojakwark.

Echter, ook na een gezonde lunch kun je je halverwege de middag moe voelen. Waarschijnlijk heeft de post-lunch dip een biologische oorsprong.

Ons energieniveau over de dag wordt onder andere beïnvloed door het moment waarop we wakker worden en onze interne biologische klok (het circadiaans ritme). Voor veel mensen ontstaat er rond de vroege middag een natuurlijke dip in alertheid en prestaties, ook als ze geen lunch eten. Deze dip valt samen met een verhoogde slaapneiging – een fenomeen dat wereldwijd voorkomt en evolutionair mogelijk is ontstaan om de heetste uren van de dag rustend door te brengen (denk aan de siësta). Zelfs in gecontroleerde laboratoriumstudies waarbij mensen geen weet hebben van het tijdstip, treedt de post-lunch dip op (1).

Mogelijk speelt onderliggend een 12-uurs component in ons biologische ritme, die zorgt voor een natuurlijke dip in de lichaamstemperatuur en het prestatievermogen in de vroege middag. Hoewel een ongezonde lunch de dip kan versterken, is de oorsprong grotendeels lichaamseigen – oftewel: het zit in ons systeem (1).

Wat kun je ertegen doen?
Tijdens zo’n middagdip grijpen we vaak naar een zoete snack, een energydrankje of een extra kop koffie. Begrijpelijk, want je wilt dóór. Maar hoewel zulke oplossingen een kortstondige oppepper geven, werken ze maar even en zorgen ze vaak gauw voor een nieuwe dip. Bovendien kan cafeïne, zeker later op de dag, je nachtrust flink verstoren (lees ook: ‘Cafeïne en het effect op slaap.’).

Een korte powernap is dan een veel beter alternatief. Powernappen is gezond, mits je het goed aanpakt. Doe dit liever niet later dan 15:00 uur en houd het kort: zo’n 15 tot 20 minuten is ideaal. Waarom? Gedurende de dag bouwt je lichaam zogeheten ‘slaapdruk’ op, onder invloed van het stofje adenosine. Die slaapdruk helpt je om ’s avonds in slaap te vallen. Doe je een lang of te laat dutje, dan neem je die slaapdruk weer weg — en dat kan je nachtrust juist verstoren.

Maar een goed getimede powernap? Die werkt als een reset voor je brein. Je biologische klok blijft op koers, je voelt je frisser, alerter en kunt er weer even tegenaan. Mocht je de mogelijkheid hebben om overdag even je ogen te sluiten, dan is dit een slimme en natuurlijke manier om je energie op te laden.

En stel je dit eens voor…
Het is halverwege de middag. In plaats van dat je loom achter je scherm zit of voor de derde keer een kop koffie maakt, luister je naar je lichaam. Je sluit even je ogen, en een kwartiertje later ben je weer helder, gefocust en productief. Geen energiedip, geen onrustige nacht.

Je wéét nu wat goed is voor je lijf. Je voelt je zeker over de keuzes die je maakt. Geen verwarring meer door tegenstrijdige adviezen, maar helderheid op basis van de wetenschap. Bij Plants for Health helpen we je daar graag bij. Zodat jij niet hoeft te twijfelen, maar stap voor stap kunt bouwen aan een gezonde leefstijl die bij je past.

Wil je zeker weten dat je het goed aanpakt? Wij begeleiden je stap voor stap. Doe mee met ons wetenschappelijk onderbouwde leefstijlprogramma DuurzaamVitaal.