Onderzoek
Plants for Health is een effectief en duurzaam leefstijlprogramma voor mensen met diverse aandoeningen. De basis voor het programma werd gelegd met het wetenschappelijk onderzoek Plants for Joints (planten voor gewrichten) voor mensen met reuma en artrose.
Reumatoïde artritis (reuma)
Reuma is een ziekte die behandelbaar is, maar nog niet genezen kan worden. Vroeger hadden mensen met reuma vaak vergroeide gewrichten als gevolg van ontstekingen in gewrichten die ontstaan omdat het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt.
Door een toename aan effectieve medicijnen kunnen ontstekingen geremd of onderdrukt kan worden. Dit zorgt voor minder pijn en minder schade aan de gewrichten. Toch lossen deze medicijnen niet alles op. Veel mensen met reuma blijven last houden van pijn en vermoeidheid.
Artrose
Artrose is de grootste chronische aandoening in Nederland. Maar liefst 1,6 miljoen mensen hebben artrose en het RIVM voorspelt dat dit er in 2040 zo’n 2,3 miljoen zullen zijn. Artrose is geen simpele slijtage, maar een aandoening die vaak samenhangt met andere klachten, zoals overgewicht, een hoge bloeddruk en verslechterde waarden voor cholesterol en bloedsuiker.
Op dit moment zijn de behandelmogelijkheden beperkt: pijnmedicatie, wat oefentherapie en als het echt niet meer gaat een gewrichtsvervangende operatie.
In het Plants for Joints onderzoek werden 77 mensen met reuma en 64 mensen met artrose willekeurig verdeeld over de Plants for Joints groep, die meteen aan de slag ging met het leefstijl programma en de controlegroep die tegelijkertijd alleen de standaard zorg kreeg.
Tijdens programma van 4 maanden kwamen de deelnemers 10 keer met hun groep (6-12 personen) bij elkaar voor een kookworkshop en bijeenkomsten over gezonde, plantaardige en onbewerkte voeding, beweging, ontspanning en slaap. Gedragsverandering werd gestimuleerd door inhoudelijke educatie, praktische oefening en groepssteun.
Aan het begin, halverwege en aan het einde van de studie werden ziekteactiviteit, klachten, bloeduitslagen, lichaamssamenstelling, eet- en beweeggedrag gemeten. Ook werd een procesevaluatie uitgevoerd om werkzame elementen, ervaringen en verbeterpunten in kaart te brengen.
Ons onderzoek liet zien dat het programma resulteerde in een significant lagere ziekteactiviteit bij mensen met reuma. Dit resultaat is vergelijkbaar met wat doorgaans in geneesmiddelenonderzoek wordt bereikt. Bij mensen met artrose toonden wij aan dat het programma resulteerde in een statistisch significante en klinisch relevant afname van pijn, stijfheid en verbetering van de fysieke functie. In de figuren hieronder zie je de resultaten weergegeven. Andere onderzoeken naar vergelijkbare programma’s hebben aangetoond dat deze aanpak ook effectief is voor de behandeling van hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en obesitas.
Reuma: ziekte activiteit (DAS 28)
Artrose: pijn, stijheid en fysiek functioneren
Wat is een ‘randomized controlled trial’?
Een randomized controlled trial (RCT) is een wetenschappelijk onderzoek waarbij je mensen random (dus op basis van toeval) verdeeld over een interventiegroep en een controlegroep. De proefpersonen voldoen aan bepaalde criteria, zoals bijvoorbeeld: volwassen mensen met reuma.
Bij een RCT test je een hypothese die vaak te maken heeft met de effectiviteit van een behandeling. De bewijskracht van een RCT is groter dan van een onderzoek zonder controlegroep.
Onbewerkte plantaardige voeding
Bewegen
Ontspanning
Slaap
Wat is er allemaal gemeten?
Tijdens ons onderzoek hebben we heel veel metingen verricht. De belangrijkste waren echter ‘ziekteactiviteit’ bij reuma en ‘pijn, stijfheid en fysiek functioneren’ bij artrose.
De ziekteactiviteit bij reuma hebben we gemeten aan de hand van de Disease Activity Score op basis van 28 gewrichten, de zogenaamde DAS28. Deze score wordt wereldwijd door reumatologen gebruikt om te meten hoe actief de reuma is. Doel is om duurzaam de score onder 2.6 te krijgen. Dan kom je ‘in remissie’, dan is de ziekte er nog wel, maar de ziekte is niet actief. De score wordt samengesteld op basis van 4 metingen: de bezinking (labwaarde), aantal pijnlijke gewrichten, aantal gezwollen gewrichten en de score die de patiënt zelf geeft voor algehele gezondheid.
Bij artrose hebben we gebruik gemaakt van de WOMAC vragenlijsten, de internationaal meest gebruikte vragenlijsten voor het meten van artrose. Aan de hand van diverse vragen wordt nagegaan in hoeverre mensen pijn hebben, last hebben van stijfheid en in hoeverre ze dagelijkse dingen kunnen doen (fysiek functioneren). Een lagere score betekent dat er sprake is van minder pijn, minder stijfheid en beter fysiek functioneren.
Naast deze ziektespecifieke zaken zijn er ook nog andere dingen gemeten zoals: diverse labwaarden (ontsteking, cholesterol, bloedsuiker, nier- en leverwaarden, etc), lichaamssamenstelling met een DEXA en ook MRI-scans, diverse vragenlijsten, bloeddruk, etc. Ook hebben alle deelnemers speeksel en ontlasting ingeleverd.
Uit het onderzoek is gebleken dat de metabole gezondheid van mensen – denk hierbij aan gewicht, vetmassa, cholesterol, bloedsuiker – ook verbeterd zijn. Een mooie bijwerking van deze ‘behandeling’!
Positieve bijwerkingen:
- Gemiddeld 5 kg gewichtsverlies
- Verbetering van bloedsuiker en cholesterol
- Na 1 jaar behoud van effect met minder medicatie
Tevredenheid
We scoorden een 9.2 op een schaal van 1 tot 10.
De vraag was: hoe waarschijnlijk is het dat u dit programma zou aanraden aan een bekende met uw aandoening?
onderzoekers
De onderzoekers aan het woord
We zijn blij met het resultaat en de waardering van de deelnemers!
Wetenschappelijke artikelen
How the Plants for Joints multidisciplinary lifestyle intervention achieved its effects: a mixed methods process evaluation
Carlijn A. Wagenaar, Alie Toonstra, Wendy Walrabenstein, et al.
BMC Public Health, 2024
Carlijn Wagenaar, Wendy Walrabenstein, Marike van der Leeden, et al.
RMD Open, 2024
A multidisciplinary lifestyle program for metabolic syndrome-associated osteoarthritis: the ‘Plants for Joints’ randomized controlled trial
Wendy Walrabenstein, Carlijn Wagenaar, Marieke van de Put, et al.
Osteoarthritis and Cartilage, 2023
A multidisciplinary lifestyle program for rheumatoid arthritis: the ‘Plants for Joints’ randomized controlled trial
Wendy Walrabenstein, Carlijn A Wagenaar, Marike van der Leeden, et al.
Rheumatology, 2023
The effect of a multidisciplinary lifestyle program for patients with rheumatoid arthritis, an increased risk for rheumatoid arthritis or with metabolic syndrome-associated osteoarthritis: the “Plants for Joints” randomized controlled trial protocol
Wendy Walrabenstein, Marike van der Leeden, Peter Weijs, et al.
Trials, 2021